Fundacja Rodzinna w Polsce: Przewodnik do jej założenia
Wstęp:
Fundacja rodzinna to forma prawna, która realizując wizję fundatora pozwala na formalne oddzielenie biznesu i rodziny, zapewniając jednocześnie finansowe zabezpieczenie członków rodziny lub biznesu na przyszłość. Przed założeniem fundacji warto zastanowić się, czy ta forma prawna jest dla Ciebie odpowiednia. W Polsce proces założenia fundacji rodzinnej jest dość skomplikowany i wymaga spełnienia wielu warunków. W tym artykule omówimy wszystkie kroki i dokumenty wymagane przy założeniu fundacji rodzinnej.
Etapy założenia fundacji rodzinnej
Założenie fundacji rodzinnej w Polsce to proces, który można podzielić na kilka etapów:
1. Oświadczenie o ustanowieniu fundacji rodzinnej:
Fundator, którym może być wyłącznie osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych musi przed notariuszem:
- złożyć oświadczenie o powołaniu fundacji [akt założycielski]
albo - sporządzić testament o powołaniu fundacji.
Z chwilą sporządzenia aktu założycielskiego albo ogłoszenia testamentu powstaje fundacja rodzinna w organizacji - do czasu wpisu do rejestru fundacji rodzinnych, kiedy uzyskuje osobowość prawną, fundacja rodzinna używa dodatkowego oznaczenia „w organizacji”.
2. Sporządzenie statutu fundacji rodzinnej:
Statut, który ustanawia Fundator określa cele i zasady działania fundacji. Dla sporządzenia statutu zastrzeżona jest forma aktu notarialnego. Zmiana statutu jest skuteczna z chwilą jej wpisu do rejestru fundacji rodzinnych.
Ustawa o fundacji rodzinnej z dnia 26 stycznia 2023 r., jako elementy konieczne statutu fundacji rodzinnej wymienia:
- nazwę;
- siedzibę;
- szczegółowy cel;
- beneficjenta lub sposób jego określenia i zakres przysługujących mu uprawnień;
- zasady prowadzenia listy beneficjentów;
- zasady, w tym szczegółowy tryb, zrzeczenia się uprawnień przez beneficjenta;
- czas trwania, jeżeli jest oznaczony;
- wartość funduszu założycielskiego;
- zasady powoływania i odwoływania oraz uprawnienia i obowiązki członków organów fundacji rodzinnej, a także zasady reprezentacji fundacji rodzinnej przez zarząd albo przez inne organy fundacji rodzinnej w przypadkach wskazanych w ustawie;
- podmiot uprawniony do zatwierdzenia czynności zarządu fundacji rodzinnej w organizacji;
- co najmniej jednego beneficjenta uprawnionego do uczestnictwa w zgromadzeniu beneficjentów;
- zasady zmiany statutu;
- przeznaczenie mienia fundacji rodzinnej po jej rozwiązaniu, w tym określenie beneficjenta uprawnionego do mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej.
Dopuszcza się rozszerzenie treści statutu o inne postanowienia, w szczególności o:
- zasady współpracy lub współdziałania organów fundacji rodzinnej;
- szczegółowe okoliczności rozwiązania fundacji rodzinnej;
- wytyczne dotyczące inwestowania majątku fundacji rodzinnej;
- dopuszczenie utworzenia jednostki terenowej albo jednostek terenowych.
3. Przygotowanie spisu mienia:
Fundator musi sporządzić w formie pisemnej spis mienia, które przekazuje fundacji rodzinnej na pokrycie funduszu założycielskiego, przy czym wartość tego mienia, musi wynosić, co najmniej 100.000,00 zł (sto tysięcy złotych).
4. Ustanowienie organów fundacji rodzinnej:
Fundacja musi mieć zarząd, który odpowiada za jej bieżące funkcjonowanie – prowadzi sprawy fundacji rodzinnej i reprezentuje ją na zewnątrz.
W przypadku, gdy liczba beneficjentów fundacji przekracza 25 osób ustanowienie rady nadzorczej jest obowiązkowe, w innej sytuacji rada nadzorcza nie musi być ustanowiona w statucie.
5. Wniesienie funduszu założycielskiego:
Fundator musi przekazać majątek na fundusz założycielski.
Wniesienie mienia na pokrycie funduszu założycielskiego musi nastąpić:
- przed wpisaniem do rejestru fundacji rodzinnych [ustanowienie fundacji rodzinnej w akcie założycielskim]
albo - w terminie dwóch lat od dnia wpisania fundacji rodzinnej do rejestru fundacji rodzinnych [ustanowienie fundacji rodzinnej w testamencie]
6. Złożenie wniosku o rejestrację fundacji rodzinnej:
Po spełnieniu powyższych warunków, fundator składa wniosek o wpisanie fundacji do rejestru fundacji rodzinnych prowadzonego przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim. Jeżeli fundacja rodzinna została ustanowiona w testamencie, zgłoszenia fundacji rodzinnej do rejestru fundacji rodzinnych dokonuje zarząd, przy czym zgłoszenie podpisują wszyscy członkowie zarządu. Wniosek podlega opłacie i składany jest na urzędowym formularzu (https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/formularze-wnioskow-o-wpis-do-rejestru-fundacji-rodzinnych).
Zgłoszenie fundacji rodzinnej do rejestru fundacji rodzinnych zawiera:
- nazwę fundacji rodzinnej, jej siedzibę i adres;
- wysokość funduszu założycielskiego fundacji rodzinnej;
- skład zarządu;
- sposób reprezentacji fundacji rodzinnej;
- skład zgromadzenia beneficjentów;
- skład rady nadzorczej (jeśli została powołana na mocy statutu lub ustawy);
- przedmiot działalności gospodarczej;
- imię i nazwisko oraz adres do doręczeń fundatora, jeżeli fundator jest uprawniony do powołania zarządu;
- czas trwania fundacji rodzinnej, jeżeli jest oznaczony.
Dokumenty wymagane przy zgłoszeniu:
- akt założycielski fundacji rodzinnej albo protokół otwarcia i ogłoszenia testamentu, w którym ustanowiono fundację rodzinną
- statut
- oświadczenie fundatora o wniesieniu mienia na pokrycie funduszu założycielskiego
albo
oświadczenie członków zarządu, że fundusz założycielski zostanie wniesiony w terminie dwóch lat od dnia wpisania fundacji rodzinnej do rejestru fundacji rodzinnych [ustanowienie fundacji rodzinnej w testamencie] - oświadczenie członka zarządu obejmujące zgodę na powołanie oraz jego Imiona i nazwisko, PESEL, adres do doręczeń
- zaświadczenie o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego członka zarządu
- oświadczenie członka rady nadzorczej obejmujące zgodę na powołanie oraz jego Imiona i nazwisko, PESEL, adres do doręczeń (jeśli rada nadzorcza została powołana na mocy statutu lub ustawy)
- oświadczenie beneficjenta obejmujące zgodę na powołanie
- jego Imiona i Nazwisko, PESEL, adres do doręczeń,
- jego Nazwę lub Firmę oraz numer identyfikacyjny REGON, a jeżeli podmiot ten jest zarejestrowany w Krajowym Rejestrze Sądowym - także jego numer w tym rejestrze, adres do doręczeń
- dowód uiszczenia opłaty sądowej (500 zł)
Wymogu dołączenia oświadczenia obejmującego zgodę nie stosuje się, jeżeli wniosek o wpis jest podpisany przez osobę, która podlega wpisowi albo która udzieliła pełnomocnictwa do złożenia wniosku o wpis, albo której zgoda jest wyrażona w protokole z posiedzenia organu fundacji rodzinnej powołującego daną osobę lub w statucie fundacji rodzinnej.
[Pełnomocnik do doręczeń] Jeżeli adres do doręczeń osób, podlegających wpisowi do rejestru fundacji, znajduje się poza obszarem Unii Europejskiej, należy wskazać pełnomocnika do doręczeń w Rzeczypospolitej Polskiej.
W przypadku, gdy fundacja rodzinna nie została zgłoszona do rejestru fundacji rodzinnych
- w terminie sześciu miesięcy od dnia sporządzenia aktu założycielskiego
albo - ogłoszenia testamentu,
albo - w przypadku gdy postanowienie sądu rejestrowego odmawiające zarejestrowania stało się prawomocne,
fundacja rodzinna w organizacji ulega rozwiązaniu.
Podsumowanie:
Założenie fundacji rodzinnej w Polsce to skomplikowany proces, który wymaga spełnienia wielu warunków. Jednak korzyści płynące z posiadania fundacji rodzinnej, takie jak finansowe zabezpieczenie członków rodziny, możliwość wycofania się fundatora z aktywnego prowadzenia biznesu bez utraty dochodów, czy oddzielenie spraw biznesowych i rodzinnych, mogą przewyższać trudności związane z jej założeniem. Dlatego warto rozważyć założenie fundacji rodzinnej, jeśli jesteś przedsiębiorcą i chcesz zapewnić stabilność finansową swojej rodzinie na przyszłość.