Proces rozwiązania i likwidacji prostej spółki akcyjnej

Wstęp:

Rozwiązanie i likwidacja prostej spółki akcyjnej (PSA) to proces nieodłączny dla wielu przedsiębiorstw w Polsce, który ma miejsce, gdy PSA postanawia zaprzestać działalności. Istnieją różne przyczyny, które mogą skłonić spółkę do podjęcia decyzji o zakończeniu działalności. W niniejszym artykule omówimy proces rozwiązania i likwidacji prostej spółki akcyjnej, uwzględniając przyczyny rozwiązania, kroki do podjęcia w trakcie likwidacji oraz wymagane dokumenty. Dodatkowo przybliżymy również uproszczoną procedurę likwidacji poprzez przejęcie majątku spółki przez jednego akcjonariusza.

I. Przyczyny rozwiązania prostej spółki akcyjnej:

Rozwiązanie prostej spółki akcyjnej może być skutkiem różnych przyczyn. Jednym z popularnych powodów jest zakończenie działalności przedsiębiorstwa z powodu trudności finansowych, braku rentowności czy restrukturyzacji firmy. Inną przyczyną może być możliwość uzyskania większych korzyści przez jej akcjonariuszy poprzez inny model biznesowy.
Kodeks spółek handlowych, jako przyczyny rozwiązania prostej spółki akcyjnej wymienia:

przyczyny przewidziane w umowie spółki;
uchwała walnego zgromadzenia:
- o rozwiązaniu spółki albo
- o przeniesieniu siedziby spółki za granicę, (jeżeli przeniesienie następuje poza państwo członkowskiego Unii Europejskiej chyba że przeniesienie siedziby ma nastąpić do innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa strony - umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, a prawo tego państwa to dopuszcza);
wyrok sądu wydany na żądanie akcjonariusza lub członka organu spółki, jeżeli osiągnięcie celu spółki stało się niemożliwe albo zachodzą inne ważne przyczyny wywołane stosunkami spółki wskazujące, że dalsze funkcjonowanie spółki wiązałoby się z pokrzywdzeniem akcjonariuszy lub byłoby sprzeczne z dobrymi obyczajami;
ogłoszenie upadłości spółki;
inne przyczyny przewidziane prawem.

II. Kroki do podjęcia w trakcie likwidacji:

1. Uchwała Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia (NWZ) Akcjonariuszy dotycząca:

rozwiązania spółki i otwarcia likwidacji,
powołania likwidatora i określenia sposobu reprezentacji i składania wszelkich oświadczeń w imieniu spółki w likwidacji.

Pierwszym etapem rozwiązania prostej spółki akcyjnej jest podjęcie uchwały przez walne zgromadzenie akcjonariuszy. Uchwała powinna być podejmowana w zgodzie z przepisami prawa oraz postanowieniami umowy spółki. Jeżeli umowa spółki nie przewiduje surowszych postanowień, uchwała o rozwiązaniu spółki zapada większością 3/4 (trzech czwartych) głosów.

Otwarcie likwidacji następuje z dniem:

uprawomocnienia się orzeczenia o rozwiązaniu spółki przez sąd,
powzięcia przez walne zgromadzenie uchwały o rozwiązaniu spółki lub
zaistnienia innej przyczyny jej rozwiązania.

[Oznaczenie spółki] W czasie prowadzenia likwidacji spółka zachowuje osobowość prawną, przy czym od dnia otwarcia likwidacji spółka używa dodatkowego oznaczenia „w likwidacji”.

[Prokura] Otwarcie likwidacji powoduje wygaśnięcie prokury i w okresie likwidacji nie może być prokura ustanowiona.

2. Zgłoszenie otwarcia likwidacji:

Po podjęciu uchwały o rozwiązaniu spółki, następnym krokiem jest zgłoszenie otwarcia likwidacji do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). Wniosek o wpis do KRS powinien być złożony nie później niż w terminie 7 dni od dnia podjęciu uchwały o rozwiązaniu spółki. Wnioskodawcą jest likwidator, którym jest członek zarządu lub Dyrektor spółki, przy czym umowa spółki lub uchwała NWZ Akcjonariuszy może stanowić inaczej, co do osoby likwidatora. Każdy likwidator ma prawo i obowiązek dokonania zgłoszenia. Wniosek do KRS składa się wraz z opłatą za pośrednictwem systemu teleinformatycznego przez Portal Rejestrów Sądowych (PRS); wymagane jest zalogowanie do systemu i wypełnienie odpowiedniego wniosku w zakładce e-formularze KRS - WNIOSEK O ZMIANĘ DANYCH PODMIOTU W REJESTRZE PRZEDSIEBIORCÓW PROSTA SPÓŁKA AKCYJNA.

[Profesjonalny pełnomocnik] Zgłoszenia może także dokonać adwokat, radca prawny lub prawnik zagraniczny, o ile w systemie informatycznym ujawniony jest ich numer PESEL i są oni umocowani do dokonania zgłoszenia. W takim przypadku adwokat, radca prawny lub prawnik zagraniczny powołuje się na udzielone mu pełnomocnictwo oraz podpisuje zgłoszenie kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.

3. Dokumenty wymagane przy zgłoszeniu:

uchwała NWZ Akcjonariuszy o:
- rozwiązaniu spółki i otwarciu likwidacji,
- powołaniu likwidatora,
- określeniu sposobu reprezentacji i składania wszelkich oświadczeń w imieniu spółki w likwidacji przez likwidatora,
oświadczenie likwidatora obejmujące zgodę na powołanie oraz jego Imiona i Nazwisko, PESEL, adres do doręczeń albo do doręczeń elektronicznych,
pełnomocnictwo do dokonania zgłoszenia,
dowód uiszczenia opłaty od pełnomocnictwa (17 zł),
dowód uiszczenia opłaty sądowej (250 zł) oraz opłaty za ogłoszenie (100 zł) w „Monitorze Sądowym i Gospodarczym” (MSiG), zatem łącznie 350 zł

Wymogu dołączenia oświadczenia obejmującego zgodę nie stosuje się, jeżeli wniosek o wpis jest podpisany przez osobę, która podlega wpisowi albo która udzieliła pełnomocnictwa do złożenia wniosku o wpis, albo której zgoda jest wyrażona w protokole z posiedzenia organu powołującego daną osobę lub w umowie spółki.

4. Ogłoszenie o otwarciu likwidacji w MSiG

Likwidatorzy ogłaszają o rozwiązaniu spółki i otwarciu likwidacji jednokrotnie, wzywając wierzycieli do zgłoszenia ich wierzytelności w terminie trzech miesięcy od daty ogłoszenia. Ogłoszenia publikowane jest w Monitorze Sądowym i Gospodarczym; umowa spółki może nałożyć obowiązek ogłoszenia również w inny sposób.

Ogłoszenie składa się na formularzu MSiG-M1 - WNIOSEK O PUBLIKACJĘ OGŁOSZENIA W MONITORZE SĄDOWYM I GOSPODARCZYM w Punkcie Przyjmowania Ogłoszeń (PPO) „Monitora Sądowego i Gospodarczego”, który prowadzą wydziały gospodarcze – KRS Sądów Rejonowych lub przez e-mail Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Opłata za publikację ogłoszenia ustala się za ilość znaków, którymi są litery, cyfry, znaki przestankowe i odstępy między wyrazami, licząc po 0,70 zł za jeden znak, nie mniej niż 60 zł za ogłoszenie.

5. Sporządzenie bilansu otwarcia [Bilans likwidacyjny]:

Likwidator musi sporządzić bilans otwarcia likwidacji. Bilans ten likwidator składa walnemu zgromadzeniu Akcjonariuszy do zatwierdzenia. /Księgi rachunkowe otwiera się na dzień rozpoczęcia likwidacji w ciągu 15 dni od dnia rozpoczęcia likwidacji. (art. 12 ust. 5 – ustawy o rachunkowości)/.

Bilans otwarcia likwidacji ma na celu ustalenie wartości aktywów i pasywów spółki według ich wartości zbywczej (realnej do osiągnięcia uwzględniając miejsce, czas i okoliczności) w momencie rozpoczęcia likwidacji.

Po upływie każdego roku obrotowego likwidator składa walnemu zgromadzeniu Akcjonariuszy:

sprawozdanie ze swej działalności,
sprawozdanie finansowe.

6. Przeprowadzenie czynności likwidacyjnych:

W trakcie likwidacji, likwidator prowadzi czynności likwidacyjne, których celem jest zakończenie interesów bieżących spółki, ściągnięcie wierzytelności, wypełnienie zobowiązań i upłynnienie majątku spółki (czynności likwidacyjne). Nowe interesy likwidator może podejmować tylko wówczas, gdy to jest potrzebne do ukończenia spraw w toku. Nieruchomości mogą być zbywane w drodze publicznej licytacji, a z wolnej ręki - jedynie na mocy uchwały walnego zgromadzenia i po cenie nie niższej od uchwalonej przez zgromadzenie.

Jeżeli kapitału akcyjnego nie wpłacono całkowicie, a majątek spółki nie wystarcza na pokrycie jej zobowiązań, likwidatorzy powinni ściągnąć od każdego akcjonariusza, poczynając od akcji nieuprzywilejowanych co do podziału majątku, wpłaty należności w takiej wysokości, jakiej potrzeba do pokrycia zobowiązań.

[Obostrzenia przy zbyciu majątku spółki]

W toku likwidacji zbycie składników majątku spółki na rzecz:

byłego członka zarządu,
byłego członka rady nadzorczej,
biegłego rewidenta

wymaga uchwały walnego zgromadzenia Akcjonariuszy podjętej większością 3/4 (trzech czwartych) głosów, oddanych w obecności akcjonariuszy reprezentujących co najmniej połowę ogólnej liczby akcji.

Zbycie składników majątku na rzecz likwidatora, jego współmałżonka, krewnych i powinowatych do drugiego stopnia oraz osób, z którymi jest on powiązany osobiście lub gospodarczo, jest zakazane.

[Depozyt sądowy] Sumy potrzebne do zaspokojenia lub zabezpieczenia znanych spółce wierzycieli, którzy się nie zgłosili lub których wierzytelności nie są wymagalne albo są sporne, należy złożyć do depozytu sądowego.

7. Podział majątku Spółki:

Podział majątku spółki między akcjonariuszy nie może nastąpić:

przed upływem trzech miesięcy od daty ogłoszenia o rozwiązaniu spółki w MSiG;
przed zaspokojeniem lub zabezpieczeniem wierzycieli spółki.

Jeżeli umowa spółki nie zawiera odmiennych postanowień, majątek spółki pozostały po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli dzieli się między akcjonariuszy proporcjonalnie do liczby akcji, a w przypadku gdy wkłady nie zostały wniesione w całości - w stosunku do wartości wniesionych wkładów. W przypadku akcji uprzywilejowanych co do prawa pierwszeństwa przy podziale majątku spółki, należy przede wszystkim spłacić akcje uprzywilejowane w zakresie określonym w umowie spółki, a pozostałą nadwyżkę majątku podzielić na zasadach ogólnych między wszystkie akcje.

8. Zakończenie procesu likwidacji Spółki

Sporządzenie przez likwidatorów sprawozdania:
- likwidacyjnego (sprawozdanie finansowe na dzień poprzedzający podział majątku spółki między akcjonariuszy),
- finansowego sporządzonego na dzień zakończenia likwidacji (bilans zamknięcia likwidacji),
- z działalności likwidatora.
Uchwała Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia (NWZ) Akcjonariuszy dotycząca:
- zatwierdzenia sprawozdania likwidacyjnego,
- zatwierdzenia sprawozdania finansowego sporządzonego na dzień zakończenia likwidacji,
- zatwierdzenia sprawozdania z działalności likwidatora,
- udzielenia absolutorium likwidatorowi spółki,
- podziału majątku spółki między Akcjonariuszy,
- wyznaczenia przechowawcy ksiąg i dokumentów rozwiązanej spółki,
- zakończenia likwidacji oraz wykreśleniu spółki z Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego.
Likwidator, po zakończeniu likwidacji ogłasza w siedzibie spółki sprawozdanie likwidacyjne.

9. Złożenie wniosku o wykreślenie spółki z KRS:

Ostatnim etapem jest złożenie wniosku o wykreślenie spółki z KRS. Wniosek ten powinien być złożony do sądu rejestrowego w odpowiedniej formie, z załączonymi wymaganymi dokumentami.

10. Dokumenty przy wniosku o wykreślenie spółki z KRS:

sprawozdanie likwidacyjne,
uchwała NWZ Akcjonariuszy o:
- zatwierdzeniu sprawozdania likwidacyjnego,
- wyznaczenia przechowawcy ksiąg i dokumentów rozwiązanej spółki,
pełnomocnictwo do wniosku o wykreślenie,
dowód uiszczenia opłaty od pełnomocnictwa (17 zł),
dowód uiszczenia opłaty sądowej (300 zł) oraz opłaty za ogłoszenie (100 zł) w „Monitorze Sądowym i Gospodarczym” (MSiG), zatem łącznie 400 zł

Praktyka spotyka dołączane:

uchwała NWZ Akcjonariuszy o podziale majątku spółki między Akcjonariuszy,
sprawozdanie finansowe sporządzone na dzień zakończenia likwidacji (bilans zamknięcia likwidacji),
uchwała NWZ Akcjonariuszy o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego sporządzonego na dzień zakończenia likwidacji,
oświadczenie likwidatora o tym, że:
- likwidacja została ukończona, a czynności likwidacyjne wykonane,
- nie toczą się żadne postępowania sądowe, egzekucyjne czy administracyjne,
- wierzyciele spółki zostali zaspokojeni lub zabezpieczeni przed podziałem majątku spółki,
- sprawozdanie likwidacyjne i sprawozdanie finansowe sporządzone na dzień zakończenia likwidacji zostały ogłoszone w siedzibie spółki,
dowód publikacji ogłoszenia o otwarciu likwidacji w MSiG

Uchwały NWZ Akcjonariuszy o zatwierdzeniu sprawozdania likwidacyjnego nie dołącza się, jeżeli walne zgromadzenie Akcjonariuszy zwołane w celu zatwierdzenia sprawozdania likwidacyjnego nie odbyło się z powodu braku kworum.

Sąd rejestrowy wyznaczy przechowawcę ksiąg i dokumentów spółki rozwiązanej, jeżeli przechowawcy nie wskazano w umowie spółki lub uchwale walnego zgromadzenia Akcjonariuszy.

III. Uproszczona procedura likwidacji poprzez przejęcie majątku przez jednego akcjonariusza

W przypadku, gdy jedyny akcjonariusz spółki postanawia przejąć cały majątek spółki, możliwa jest uproszczona procedura likwidacji. W takim przypadku, jedyny akcjonariusz staje się likwidatorem i powinien przeprowadzić czynności likwidacyjne zgodnie z przepisami prawa oraz postanowieniami statutu spółki. Następnie, po podziale majątku, akcjonariusz złoży wniosek o wykreślenie spółki z KRS, wraz z wymaganymi dokumentami.

Kroki do podjęcia w trakcie uproszczonej likwidacji

1. Uchwała Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia (NWZ) Akcjonariuszy dotycząca:

rozwiązania spółki,
przejęcia całego majątku spółki przez Akcjonariusza przejmującego.

Pierwszym etapem rozwiązania prostej spółki akcyjnej w trybie uproszczonej likwidacji jest podjęcie uchwały przez walne zgromadzenie akcjonariuszy. Uchwała o powinna być podejmowana w zgodzie z przepisami prawa oraz postanowieniami umowy spółki.

Jeżeli umowa spółki nie przewiduje surowszych postanowień, uchwała o rozwiązaniu spółki zapada większością 3/4 (trzech czwartych) głosów.

Uchwała o przejęcia całego majątku spółki przez Akcjonariusza przejmującego zapada większością 3/4 (trzech czwartych) głosów, w obecności akcjonariuszy reprezentujących co najmniej połowę ogólnej liczby akcji. Przejęcie całego majątku spółki przez akcjonariusza przejmującego następuje z obowiązkiem zaspokojenia wierzycieli i pozostałych akcjonariuszy.

2. [Czynności zachowawcze i ochronne]

Podjęcie uchwały o przejęciu całego majątku spółki przez Akcjonariusza przejmującego powoduje konsekwencje dla Zarządu / Rady Dyrektorów – od dnia podjęcia zarząd może dokonywać jedynie czynności niezbędnych do ochrony majątku spółki i wykreślenia spółki z rejestru. W stosunku wewnętrznym zarząd jest zobowiązany stosować się do uchwał walnego zgromadzenia.

3. Wniosek o zezwolenie na przejęcie majątku przez akcjonariusza przejmującego

Po podjęciu uchwały o rozwiązaniu spółki oraz uchwały o przejęciu całego majątku spółki przez Akcjonariusza przejmującego, następnym krokiem jest złożenie do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) umotywowanego wniosku o zezwolenie na przejęcie majątku spółki przez akcjonariusza przejmującego. Wniosek o wpis do KRS powinien być złożony nie później niż w terminie 7 dni od dnia podjęciu uchwały o rozwiązaniu spółki oraz uchwały o przejęciu całego majątku spółki przez Akcjonariusza przejmującego. Wnioskodawcą jest Zarządu / Rady Dyrektorów, który powinien uprawdopodobnić, że przejęcie całego majątku spółki przez jednego akcjonariusza nie doprowadzi to do pokrzywdzenia wierzycieli ani akcjonariuszy spółki. Wniosek do KRS składa się wraz z opłatą za pośrednictwem systemu teleinformatycznego przez Portal Rejestrów Sądowych (PRS); wymagane jest zalogowanie do systemu i wypełnienie odpowiedniego wniosku w zakładce e-formularze KRS - WNIOSEK O ZMIANĘ DANYCH PODMIOTU W REJESTRZE PRZEDSIEBIORCÓW PROSTA SPÓŁKA AKCYJNA.

Sąd rejestrowy może uzależnić zezwolenie na przejęcie majątku spółki przez akcjonariusza przejmującego od ustanowienia zabezpieczenia.

4. Dokumenty wymagane przy wniosku:

uchwała NWZ Akcjonariuszy o:
- rozwiązaniu spółki,
- przejęcia całego majątku spółki przez Akcjonariusza przejmującego,
lista wierzycieli spółki wraz ze wskazaniem rodzaju i wysokości wierzytelności,
dokumenty przedstawiające przejmowany majątek spółki,
dokumenty przedstawiające sytuację majątkową akcjonariusza przejmującego,
pełnomocnictwo do złożenia wniosku,
dowód uiszczenia opłaty od pełnomocnictwa (17 zł),
dowód uiszczenia opłaty sądowej (250 zł) oraz opłaty za ogłoszenie (100 zł) w „Monitorze Sądowym i Gospodarczym” (MSiG), zatem łącznie 350 zł

5. Ogłoszenie w MSiG o podjęciu uchwały o przejęciu całego majątku spółki przez Akcjonariusza przejmującego

Niezwłocznie po otrzymaniu wniosku, sąd rejestrowy ogłasza w Monitorze Sądowym i Gospodarczym o podjęciu uchwały o przejęcia całego majątku spółki przez Akcjonariusza przejmującego; ogłoszenie zawiera wezwanie, skierowane do wierzycieli do zgłaszania sprzeciwu w terminie nie krótszym niż trzydzieści dni od dnia ogłoszenia, na przejęcie przez Akcjonariusza przejmującego całego majątku spółki.

6. Uprawnienie Wierzyciela – Sprzeciw na przejęcie majątku spółki

Wierzyciel, który nie zgadza się na przejęcie majątku spółki przez akcjonariusza przejmującego zgłasza sprzeciw do sądu rejestrowego wraz z dowodem jego przesłania Spółce. W sprzeciwie wierzyciel uprawdopodabnia, że przejęcie majątku może doprowadzić do jego pokrzywdzenia. Doręczenie Spółce odpisu sprzeciwu wraz z uzasadnieniem, spoczywa na wierzycielu.

7. Zgoda Sądu na przejęcia całego majątku spółki przez Akcjonariusza przejmującego

8. Wniosek o wykreślenie spółki z KRS

Niezwłocznie po uprawomocnieniu się postanowienia zezwalającego na przejęcie majątku spółki przez akcjonariusza przejmującego zarząd składa wniosek o wykreślenie spółki z rejestru. Do wniosku dołącza się dowód uiszczenia opłaty sądowej (300 zł) oraz opłaty za ogłoszenie (100 zł) w „Monitorze Sądowym i Gospodarczym” (MSiG), zatem łącznie 400 zł.

Z dniem wykreślenia spółki z rejestru akcjonariusz przejmujący wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki wykreślonej spółki.

Podsumowanie:

Proces rozwiązania i likwidacji prostej spółki akcyjnej w Polsce może być skomplikowany i wymaga przestrzegania określonych kroków oraz zgromadzenia wszystkich niezbędnych dokumentów. Warto pamiętać, że każdy przypadek może być inny, dlatego zawsze warto skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w prawie handlowym, aby uniknąć błędów i problemów w trakcie procesu rozwiązania i likwidacji prostej spółki akcyjnej.